Hekim-Hasta İlişkisinin Tüketici İşlemi Kapsamında Değerlendirilmesi ve Avrupa Birliği Bakış Açısı

Bu makale, Türkiye’deki hekim-hasta ilişkisinin tüketici işlemi niteliğine odaklanmaktadır. Özellikle, 2014 yılında yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un hekimlik sözleşmesine getirdiği yeni boyut, bu ilişkiyi tüketici işlemi kavramı kapsamına almaktadır. Avrupa Birliği uygulamalarında, hekim-hasta ilişkilerine yönelik bakış açısı, hizmet sunma özgürlüğü ve tek pazar hedefinden türetilmiş olup hastayı tüketici, hekimi hizmet sağlayıcısı olarak değerlendirmektedir. Makalede, özellikle Türk hukukunda bağımsız çalışan hekim ile hasta ilişkisinin sözleşmesel boyutu hukuki dayanaklarıyla kapsamlı bir şekilde ele alınırken, konuya ilişkin AB perspektifi incelenmektedir. Sonuç olarak, hekim ile hasta ilişkisine tüketici hukuku perspektifinden bakılmasına ilişkin doktrinsel görüşlere yer verilerek konunun avantajlı ve dezavantajlı noktaları irdelenmektedir.

6 Şubat Depremleri İle Oluşan Zararlar Kapsamında Tüketici Hakem Heyetlerine Başvurulması

6 Şubat 2023’te Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde sırasıyla 7,8 ve 7,7 büyüklüğünde oluşan şiddetli depremler Doğu Anadolu Fay Hattı üzerindeki 11 ilde büyük can ve mal kaybına yol açmıştır.

08.02.2023 tarihli ve 32098 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde 08.02.2023 Çarşamba günü saat 01.00’den itibaren üç ay süreyle olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmesine karar verilmiştir. OHAL ilanı sonrasında, 120 sıra sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Yargı Alanında Alınan Tedbirlere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin “Yargı alanında alınan tedbirler” başlıklı 2’nci maddesine göre; başvuru, şikayet, itiraz, dava açma, ihtar, bildirim, ibraz, zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler, zorunlu idari başvuru süreleri gibi bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin süreler durdurulmuştur.

Oluşan tüm hasar segmentleri açısından tüketici hakem heyetlerine başvuru yapılıp yapılamayacağı işbu makalede irdelenmeye çalışılmıştır.

Yenilenmiş Ürün ve Tüketici: Güncel Gelişmeler Işığında İlgili Yasal Düzenlemeler

Tüketim ve talebin gün geçtikçe artması ile birlikte kullanılmış bir ürünü satmak ve bir şekilde elinden çıkarmak isteyip bunu sağlayabilecek güvenilir bir kanal bulamayan tüketicilerin elinde bulunan cihazlar için ertelenmiş bir talep olduğu aşikardır. Ayrıca bugün reel ekonomik düzen içinde ikinci el pazarlar da en az birinci el pazarlar kadar kritik noktaya gelmiştir. İlgili kamu otoritelerinin iş birliği sayesinde tüketicinin güven ve ekonomik çıkarı zedelenmeden bu konuda atılabilecek adımlar somut bir çerçeveye oturtulmuştur. Tüketicinin yenilenmiş ürün ile “sağlıklı” bir şekilde buluşmasına dair esasları düzenleyen ilgili yönetmelik 2020 yılında yürürlüğe girmiş ve bir yıl sonra yeniden gözden geçirilerek birtakım iyileştirici düzenlemeler yapılmıştır. Nisan 2023 tarihinde ise halihazırdaki ürünlerin skalasının genişletilmesi bakımından mevzuatımızda değişiklik gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada, tüketicinin değişen tercihleri ile beraber ikinci el ürünlere yönelim ve yenilenmiş ürün kavramının ele alınması ve konu ile ilgili yasal düzenlemelere yönelik güncel bir bakış sunulması amaçlanmaktadır.

Tüketici Hakem Heyetlerine İlişkin Yapılan Mevzuat Değişiklikleri Üzerine Bir Değerlendirme

24/3/2022 tarihli ve 7392 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Kat Mülkiyeti Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un bazı hükümlerinde düzenlemeler yapılmıştır. 1/4/2022 tarihli ve 31796 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren hükümlerden “tüketici hakem heyetlerine” ilişkin hükümlerin yürürlük tarihi 1/10/2022 tarihi olarak belirlenmiştir.

Bu kapsamda diğer alternatif uyuşmazlık çözüm yollarına nazaran; tüketici uyuşmazlıklarının adil, hızlı, basit ve en düşük kaynakla çözümü için kolay ulaşılabilir yargı dışı karar merci olarak kurulan tüketici hakem heyetlerinde etkinlik ve verimliliği artıracak ve daha fazla tüketici işlemini kapsayacak düzenlemeler yapılmıştır. Nitekim bu düzenlemelerden en önemlisi şüphesiz; il ve ilçe tüketici hakem heyetleri arasındaki görev sınırını belirleyen parasal sınırın ortadan kaldırılması ve tek bir parasal limitin belirlenmiş olmasıdır.

Hayata geçirilen düzenlemelere ek olarak, tüketici hakem heyetlerine elektronik ortamda başvuru yapılırken ve de tüketici hakem heyetleri tarafından iş ve işlemlerin yürütülürken kullanılan Tüketici Bilgi Sisteminin (TÜBİS) kamu kaynaklarının daha etkin kullanımı amacıyla diğer kurumların alt yapısı ile entegrasyonu güçlendirilerek teknik altyapısı iyileştirilmiş, aynı zamanda tüketici hakem heyetlerinin kurumsal alt yapısının da ele alınarak yenilenme yolunda adımlar atıldığı görülmüştür.

Diğer taraftan 6502 sayılı Kanunda yapılan değişiklikler ile sistemsel geliştirmelerin Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğine aktarılması ve uygulamada karşılaşılan sorunların çözümü amaçlarıyla 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği yerine yeni bir Yönetmelik hazırlanmış ve yeni Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği 21/9/2022 tarihinde yayımlanarak, 6502 sayılı Kanun’da getirilen düzenlemelerle eş zamanlı olarak 1/10/2022 tarihinde yürürlüğe girmiştir.