ÖZET

1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karara istinaden hazırlanan, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No: 2018-32/48) ile 4 Eylül 2018 tarihinden itibaren ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenerek; altı ay süresince ihracat bedellerinin yurda getirilme süresi eşyanın fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyecek ve söz konusu bedellerin ise en az % 80’inin bankalara satılması zorunlu hale getirilmiş idi. Tebliğ’in “Yürürlük” maddesinde yer alan 6 ay süresince geçerlidir hükmü veya süresi 3 Mart 2019 tarihli Tebliğ (Tebliğ No:2019-32/53) ile 4 Eylül 2019 tarihine (1 yıl süresince geçerlidir); 31 Ağustos 2019 tarihli Tebliğ (Tebliğ No:2019-32/55) ile de 4 Mart 2020 tarihine (18 ay geçerlidir) kadar uzatıldı. 31 Aralık 2019 tarihli Tebliğ (Tebliğ No:2019-32/56) ile yeniden bir düzenleme yapılarak; Tebliğ hükümlerinin uygulama veya yürürlük süresine ilişkin süre şartı kaldırılarak, Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilmesi veya getirilmesi ile yurda getirilme süresi yine fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçmemekle birlikte, bu bedellerin en az % 80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu kaldırıldı. Ancak daha sonra Merkez Bankası tarafından İhracat Genelgesi ve Uygulama Talimatı yürürlüğe girerek; ihracat bedellerinin tasarrufunun serbest bırakıldığı ülkeler (ihracat bedellerinin yurda getirilmesinde istisna tanınan ülkeler) ve durumlar hariç olmak üzere, fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde ihracat bedeli dövizin % 40’ının (18.04.2022 tarihine kadar bu oran % 25 idi) Merkez Bankasına satılmak üzere bankalara satılması zorunluluğu getirildi. Bu çalışmada; konuya ilişkin yapılan son ve yeni düzenlemeler üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Döviz, İhracat, İhracat Bedelleri, İhracat Bedellerinin Tasarrufu, İhracat Bedelinin Yurda Getirilmesi, İhracat Bedellerinin Tahsili, Kambiyo, Kambiyo Takibatı

JEL Sınıflandırması: F31

GİRİŞ

Bilindiği üzere kambiyo mevzuatı veya işlemleri; 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun, Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve bu Karara dayanılarak Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Merkez Bankası tarafından çıkarılan tebliğ, genelge ve tasarruflu yazılar çerçevesinde yürütülmektedir. Burada kambiyo mevzuatı içerisinde yer alan ihracat bedellerinin ülkemize getirilmesi veya tasarrufu konusunda yapılan son ve yeni düzenlemeler çerçevesinde bazı değerlendirmeler yapılacaktır.

1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun gereğince, Türk parasının kıymetinin korunması konusunda kararlar alınmasında Cumhurbaşkanı yetkilidir. Cumhurbaşkanı bu yetkisini Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ile kullanarak, kambiyo mevzuatının temel esaslarını belirlemektedir.

Kambiyo mevzuatında, ihracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunluluğu ve tahsili ile diğer benzer hususlarda 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve bu Karara dayanılarak çıkarılan tebliğ ve genelgelerde, son dönemlerde ekonomik ve ticari sebeplerden ötürü bazı radikal değişiklikler yapılmıştır.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve bu Karara ilişkin tebliğ ve genelgeler, bugüne kadar birçok değişikliğe uğramış ve bundan önceki en son esaslı ve temel değişiklik ise 8 Şubat 2008 tarihli ve 26781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’da Değişiklik Yapılmasına Dair 2008/13186 sayılı Karar idi. Bu Karar ile kambiyo mevzuatında köklü bir değişiklik yapılmıştır.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’ın 2008/13186 sayılı Karar ile değişik “İhracat” kenar başlıklı 8’inci maddesinde; “(1) İhracat bedellerinin tasarrufu serbesttir. Bakanlık ihtiyaç duyulması halinde ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin düzenleme yapmaya yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.

28/02/2008 tarihli ve 26801 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’a ilişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)’in “Transit ticaret” kenar başlıklı 7’nci maddesinde; “(1) Transit ticaret satış bedellerinin tasarrufu serbesttir.” hükmü yer almaktadır.

Bu düzenlemeler ile Türk parası kıymetini koruma mevzuatına ilişkin transit ticaret ve ihracat hesaplarının kapatılması yükümlülüğü de sona ermiş idi.

8 Şubat 2008 tarihinden önce, ihracat bedellerinin yurda getirilmesi belli bir süre ve şarta bağlanmış ve zamanında getirilmemesi halinde ilgililer hakkında kambiyo suçu gereği takibat yapılıyordu. 8 Şubat 2008 tarihinde yapılan düzenleme ile; Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’da değişiklik yapılarak, ihracat bedeli dövizlerin yurda getirilmesi mecburiyetine son verilmiş; 08/02/2008 tarihinden itibaren ihracattaki kambiyo takibatı kaldırılmış ve ihracatçılar ihracat bedellerini diledikleri tarihlerde ve miktarlarda yurda getirebileceklerdi.

11/08/1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Kararın 8’inci maddesine istinaden hazırlanan ve Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulan 4 Eylül 2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48) ile ihracat bedellerinin tasarrufuna ilişkin usul ve esaslar yeniden düzenlenmiş ve buna göre; ihracat bedellerinin Türkiye’ye getirilmesi zorunluluğu yeniden yürürlüğe girerek, ihracat bedellerinin ihraç tarihinden itibaren 6 ay içinde yurda getirilmesi gerekmekte idi. İhracat bedellerinin yurda getirilme süresi eşyanın fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyecek ve söz konusu bedellerin ise en az % 80’inin bankalara satılması zorunlu hale getirilmişti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 31/12/2019 tarihli ve 30995 (5. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No: 2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2019-32/56) ile yeni bir düzenleme yapılarak; ihracat bedellerinin yurda getirilmesinin esas olduğu, Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilmesi veya getirilmesi ile yurda getirilme süresi yine fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçmemekte, ancak gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin ise en az % 80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu kaldırıldı.

Konuya ilişkin; 7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve 4/9/2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’e dayanılarak hazırlanan 16 Ocak 2020 tarihli Merkez Bankası İhracat Genelgesi ve buna ilişkin Uygulama Talimatı ile yeni değişiklikler ve düzenlemeler yapılmıştır.

KONUYLA İLGİLİ MEVZUAT DÜZENLEMESİ

31/12/2019 tarihli ve 30995 (5. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2019-32/56) ile değişik 4 Eylül 2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’de; ihracat bedellerinin yurda getirilmesi, ihracat işlemlerinde sorumluluk, hesap kapatma, ihbar ve ek sürelere ilişkin çeşitli hükümler yer almaktadır. 

7/8/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve 4/9/2018 tarihli ve 30525 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’e dayanılarak hazırlanan ve ihracat bedellerinin yurda getirilmesine ilişkin usul ve esasların yeniden düzenlendiği 16 Ocak 2020 tarihli Merkez Bankası İhracat Genelgesi’nde; ihracat bedellerinin yurda getirilmesi, ihracat bedellerinin tahsil şekilleri, peşin döviz, özelliği olan ihracat, ihracat bedelinin tahsili ve kabulü, ihracat bedelinin tespiti, efektif olarak getirilen ihracat bedelleri, ihracatçının serbest kullanımına bırakılan dövizler, ihracat hesabının kapatılması, ihracat hesabının kapatılmasında ibrazı zorunlu belgeler, ihracat bedelinin tahsilinde ve ihracat hesabının kapatılmasında sorumluluk ve İhracat Bedeli Kabul Belgesine ilişkin çeşitli hükümler yer almakla birlikte;

“İhracat Bedellerinin Merkez Bankasına Satışı” kenar başlıklı Ek Madde 1’de;

“(1) Bu maddenin yürürlük tarihinden itibaren İBKB’ye veya DAB’a bağlanan ihracat bedellerinin %40’ı İBKB’yi veya DAB’ı düzenleyen bankaya satılır. Bu bedeller bankaca Merkez Bankası tarafından ilan edilen ve işlem günü için geçerli döviz alış kuru üzerinden aynı gün Merkez Bankasına satılır ve Merkez Bankasının banka nezdindeki hesabına aktarılır. Söz konusu tutarın tam karşılığı banka tarafından ihracatçıya Türk parası olarak ödenir.”

“Döviz olarak beyan edilen ihracat bedellerinin Türk Lirası olarak kabulü” kenar başlıklı Geçici Madde 1’de;

“(1) Ukrayna ve Rusya’ya gerçekleştirilmiş veya gerçekleştirilecek ihracat işlemleriyle ilgili olarak ihracat bedellerinin döviz cinsinden beyan edilmiş olsa dahi Türk Lirası olarak da kabulü mümkündür.” hükümleri yer almaktadır.

Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48) ile Merkez Bankasının 16 Ocak 2020 tarihli İhracat Genelgesine istinaden hazırlananve 3 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren “İhracat Genelgesinin Ek 1’inci Maddesi Kapsamında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına Yapılacak Döviz Satışına İlişkin Uygulama Talimatı”nda da; ihracat bedeli dövizin Merkez Bankasına satılması, işleme esas döviz cinsleri ve yürürlüğe giriş tarihi konusunda çeşitli  hükümler yer almaktadır.

KONUYA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME

Bu konuda uzun zamandır sorun yaşamayan ihracatçıları kısmen de olsa rahatsız edebilecek ve aynı zamanda rekabet güçlerini de azaltabilecek olan bu yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. Buna göre; ihracat bedellerinin tamamının ve/veya bir kısmının tasarrufunun serbest bırakıldığı ülkeler (ihracat bedellerinin yurda getirilmesinde istisna tanınan ülkeler) ve durumlar hariç olmak üzere; dolar, euro ve sterlin cinsi ihracat bedellerinin tamamının fiili ihraç tarihinden itibaren yurda getirilmesi ve bir kısmının da Türk lirasına çevrilmesi zorunlu hale getirildi.

Konuya ilişkin yapılan en radikal değişiklik; fiili ihracatı gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin ihracat bedeli dövizin % 40’ının (18.04.2022 tarihine kadar bu oran % 25 idi), düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden Merkez Bankasına satılmak veya aktarılmak üzere bir bankaya satılması veya bozdurulmasıdır. Bu düzenlemelerle; fiili ihracatı gerçekleştirilen işlemlere ilişkin ihracat bedellerinin yurda getirilme süresinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyeceği ve fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde ihracat bedeli dövizin bir kısmının ihracat bedellerinin süresi içerisinde yurda getirildiğini tevsik eden ihracat bedeli kabul belgesini veya ihracatçının dövizi bankaya sattığını gösteren ve belgelendiren döviz alım belgesini düzenleyen bir bankaya satılması veya bozdurulması zorunluluğu getirilmiştir. 18 Nisan 2022 tarihinden itibaren ihracat bedeli kabul belgesi veya döviz alım belgesine bağlanan ihracat bedeli dövizin % 40’ı, ihracat bedeli kabul belgesi veya döviz alım belgesinin düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden Merkez Bankasına satılmak üzere ihracat bedeli kabul belgesi veya döviz alım belgesini düzenleyen aracı bankaya satılmaktadır.

İhracat bedellerinin tahsilinden, süresinde yurda getirilmesinden ve ihracat hesabının süresinde kapatılmasından ihracatçıların sorumlu olduğu; ihracata aracılık eden bankaların ise ihracat bedellerinin yurda getirilmesini ve kabulünü izlemekle yükümlü veya sorumlu tutuldukları, ayrıca bedellerin süresi içerisinde yurda getirildiğine dair ihracat bedeli kabul belgesini düzenledikleri ve ihracat ile ilgili hesapların da gümrük beyannamesi örneği veya gümrük beyannamesi bilgileri ve satış faturası gibi belgelerin ibraz edilmesi halinde de aracı bankalar nezdinde kapatıldığı görülmektedir. 

İhracat işlemlerine ilişkin bedellerin; akreditifli ödeme, vesaik mukabili ödeme, mal mukabili ödeme, kabul kredili akreditifli ödeme, kabul kredili vesaik mukabili ödeme, kabul kredili mal mukabili ödeme ve peşin ödeme şekillerinden birine göre yurda getirilebileceği ve işleme esas alınacak döviz cinsleri olarak; ABD doları, euro ve İngiliz sterlini cinsinden ihracat bedeli kabul belgesi veya döviz alım belgesine bağlanan ihracat bedeli dövizlerin bu uygulama kapsamına alındığı hüküm altına alınmıştır.

İhracat bedellerinin beyan edilen Türk parası veya döviz üzerinden yurda getirilmesinin esas olduğu, ancak döviz üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında farklı bir döviz cinsinin ve/veya Türk parası üzerinden yapılacağı beyan edilen ihracat karşılığında yurda döviz getirilmesinin de mümkün olduğu görülmüştür.

Yolcu beraberinde efektif olarak getirilen ihracat bedelinin yurt dışından getirildiğinin tespiti gümrük idarelerince onaylı nakit beyan formu ile yapılacağı ve fiilen gerçekleştirilen mal ihracı kapsamında yolcu beraberinde efektif olarak getirilen ve nakit beyan formu ile gümrük idarelerine beyan edilmesi zorunlu olan ihracat bedelleri için de ihracat bedeli kabul belgesi düzenlendiği anda söz konusu tutarın % 40’ının Merkez Bankasına satılmak üzere aracı bankaya satılması gerekmektedir.

Özelliği olan ihracat kapsamında; yurt dışına müteahhit firmalarca yapılacak ihracatın bedelinin 365 gün içinde; konsinye yoluyla yapılacak ihracatta bedellerin 180 gün içinde; geçici ihracat ve finansal kiralama durumunda ise 90 gün içinde yurda getirilmesi ve peşin bedelli döviz karşılığındaki ihracatın da ek süreler saklı kalmak kaydıyla 24 ay içinde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

İhracat bedellerine ilişkin tasarruf serbestisinin kapsamı genişletilerek; hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000 ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamı ihracatçının serbest kullanımına bırakılan ve bu uygulamanın dışında tutulan işlemlerdir. Dolayısıyla, bu kapsamdaki ihracatların bedellerinin yurda getirilme zorunluğu bulunmamaktadır.

Muafiyet kapsamında yer alan yani ihracat bedellerinin yurda getirilmesinde ayrıcalık veya istisna tanınan; Afganistan, İran, Suriye ve Suudi Arabistan gibi bazı ülkelere yapılan ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin tamamı ihracatçının serbest kullanımına bırakılmışlardır. İhracat işlemlerinde ihracat bedelinin yurda getirilmesinde gümrük beyannamesinde yer alan tutarın yüzde ellisinin ihracatçının tasarrufunda serbest bırakılan ülkeler ise; Azerbaycan, Cezayir, Fas, Mısır, Yemen, Tunus ve Ukrayna gibi ülkelerdir. Ayrıca; Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketleri tarafından yapılan ihracat işlemleri de muafiyet kapsamına alınarak (ihracatı serbest kullanıma bırakılan), bu şirketler tarafından yapılan ihracatlara ilişkin bedellerinin de yurda getirilme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Ukrayna ve Rusya’ya gerçekleştirilmiş veya gerçekleştirilecek ihracat işlemleriyle ilgili olarak ihracat bedelleri döviz cinsinden beyan edilmiş olsa dahi Türk Lirası olarak da kabulü mümkün hale getirilmiştir.

İhracat bedellerinin süresi içerisinde yurda getirilmemesi veya yurda getirilmesi ancak bankalara satılmaması durumunda uygulanacak yaptırım veya müeyyide ile ilgili olarak 2018-32/48 sayılı Tebliğ ve İhracat Genelgesi’nde özel bir hüküm olmamakla birlikte, söz konusu Genelge ve Tebliğin dayanakları; 11/08/1989 tarihli ve 20249 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar ve bu Karar’ın da dayanağı olan 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma hakkında Kanun olduğu için; 32 sayılı Karar ve bu Kararın uygulanması amacıyla Bakanlıkça yayımlanacak tebliğlere muhalefet 1567 sayılı Kanun ve bu Kanuna ek ve tadillerine de muhalefet sayıldığından, ihracat bedellerinin yurda getirilmemesi, yurda getirilmesi ancak bankalara satılmaması veya hesapların süresi içerisinde kapatılmaması halinde, yaptırım veya müeyyide olarak 1567 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinde yer alan idari para cezaları uygulanmaktadır.

SONUÇ

İhracat bedellerine ilişkin yapısal düzenleme; 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun ve 07/08/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karardır. 32 sayılı Karar uyarınca; 1989 yılından 2008 yılına kadar ihracat bedellerinin yurda getirilmesi zorunlu idi. 8 Şubat 2008 tarihinde Karar’da yapılan değişiklik ile ihracat bedellerinin tasarrufu serbest bırakılarak, ihracat bedelleri üzerindeki kambiyo takibatı kaldırıldı. Söz konusu bu serbestlik 04.09.2018 tarihine kadar da devam etti. 4 Eylül 2018 tarihli Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48) ile ihracatta kambiyo takibatı başlangıçta süreli olarak daha sonra ise süre şartı olmadan tekrar geri getirildi. Buna göre; ihracat işlemlerine ilişkin bedeller fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içinde yurda getirilerek en az % 80’inin bir bankaya satılması zorunlu idi. 31 Aralık 2019 tarihli Tebliğ (Tebliğ No: 2019-32/56) ile ihracat bedellerinin en az % 80’inin bir bankaya satılması zorunluluğu kaldırıldı. Ancak daha sonra Merkez Bankası döviz rezervlerinin de desteklenmesi ve/veya arttırılması amacıyla Merkez Bankası tarafından ihracat genelgesi ve uygulama talimatı yürürlüğe girerek; fiili ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde ihracat bedeli dövizin yurda getirilmesi ve % 40’ının (18.04.2022 tarihine kadar bu oran % 25 idi) da Merkez Bankasına satılmak üzere aracı bankalara satılması zorunluluğu getirildi.

Bu durum, yani döviz olarak bankaya transfer edilen veya yurda getirilen ihracat bedellerinin bir kısmının döviz alım belgesine bağlanması yani Türk lirasına çevrilmesi zorunluluğu, ihracatçılar açısından önce Türk lirasına çevirme ve daha sonra ihtiyaç olduğunda ise tekrar döviz alınması gibi bir maliyet yaratmaktadır.

Bunun yanı sıra; döviz ve sermaye kontrolü ve/veya son dönemlerde yükselen döviz kuru nedeniyle alınan tedbirler kapsamında; ihracat bedellerinin serbestçe tasarrufunu kısmen de olsa kaldıran bu düzenlemeler veya talimatların uygulamada yaratacağı olumlu veya olumsuz etkileri zamanla ortaya çıkacaktır. Öte yandan, küresel veya global ekonomilerde uzun süredir yaşanan pandemi veya salgın, ambargolar, enerji, petrol ve gıda fiyatlarında yaşanan artışlar veya yüksek enflasyon ile birlikte komşularımızda başlayan savaş ve/veya yaşanan kriz sürecinin yarattığı olumsuz ekonomik etkiler karşısında; ihracat bedellerinin yurda getirilmesi ve bir kısmının da satılması uygulamasının serbest döviz piyasasına olan etkisini, ihracatı ithalata bağlı olan bir yapıda yani ithalata bağımlı bir sektörde oluşacak kur farklarından kaynaklı olası zararları, ihracatı zorlaştırıp zorlaştırmayacağını, dünya pazarlarına giriş ile uyum sağlanması açısından rekabet gücümüzü ne kadar etkileyeceğini ise gelecek zaman gösterecektir.

 KAYNAKÇA

• 20/02/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında Kanun
• 07/08/1989 tarihli ve 89/14391 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’a İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2008-32/34)
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No:2019-32/53)
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No:2019-32/55)
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No:2019-32/56)
• Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin Tebliğ (İhracat Bedelleri Hakkında) (Tebliğ No:2018-32/48)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Tebliğ No: 2020-32/58)
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının 16 Ocak 2020 tarihli İhracat Genelgesi
• İhracat Genelgesinin Ek 1’inci Maddesi Kapsamında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına Yapılacak Döviz Satışına İlişkin Uygulama Talimatı
• https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka