ÖZET

Ticaret Bakanlığında görevli Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı, Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı, Gümrük Müdürü, Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürü, Gümrük Müdür Yardımcısı, Bölge Amiri, gümrük muhafaza hizmetlerini yürüten Gümrük ve Ticaret Denetmeni ile Denetmen Yardımcısı, Kısım Amiri ve Muhafaza Memuru genel kolluk kuvveti personeline tanınan silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisine sahiptir. Bahse konu personelden sadece bir kısmı emekli olması halinde silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler için her türlü vergi, resim ve harçtan muaf durumundadır. İlaveten, Gümrük Muhafaza Teşkilatı personeli dışında, ülkemizde adli kolluk olarak görev yapan personelden 10 yıl görev yaptıktan sonra ayrılanların emeklilikte silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmaktadır. Bu çalışmada, yaşanan bu eşitsizliklerin giderilmesini teminen 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunda değişiklik yapılması teklif edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Silah Taşıma, Zati Demirbaş Tabanca, Harç Muafiyeti.

An Evaluation of the Right to Carry and Possess Firearms for the Ministry of Trade Personnel Upon Retirement

ABSTRACT

The Director General of Customs Enforcement, Deputy Director General, Department Head, Regional Director, Deputy Regional Director, Customs Director, Customs Enforcement Smuggling and Intelligence Director, Deputy Customs Director, Regional Director, Customs and Trade Inspectors and Assistant Inspectors carrying out customs enforcement services, Section Manager and Customs Enforcement Officer, who are employed in the Ministry of Trade, are authorized to carry, possess, and use firearms, as is granted to law enforcement personnel. When part of the mentioned personnel retire, they are exempt from any taxes, duties, and fees related to the documents and records that authorize them to carry or possess firearms. Additionally, except for the personnel of the Customs Enforcement Organization, the records and documents that authorize personnel who have served as judicial officers in our country for 10 years and then leave the service to carry or possess firearms in retirement are exempt from all kinds of taxes, duties, and fees. In this study, it is proposed to amend Law No. 6136 on Firearms, Knives, and Other Tools in order to address these inequalities.

Keywords: Carrying a Weapon, Personal Inventory Gun, Exemption From Fees.

GİRİŞ

Bilindiği üzere, Gümrük Muhafaza teşkilatı gümrüklü alanlarda kamu düzeni ve güvenliğinin sağlanmasından sorumludur ve aynı zamanda ülke genelinde kaçakçılıkla mücadele ile görevlidir.

Gümrükler Muhafaza Teşkilatı ticaret erbabımızın rekabet gücünü zayıflatarak, gelir dağılımında adaletsizliğe ve haksız kazanca neden olan yasa dışı ticaret ve kaçakçılıkla etkin mücadele edilmesine yönelik çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir.

Kaçakçılığın önlenmesi amacıyla yürütülen faaliyetlerde sağlanan başarı, güvenli bir ortamda ticari faaliyette bulunmak isteyen dürüst girişimcilerimize önemli destek sağlamakta, devlete duyulan güveni artırdığı gibi, ekonomide fırsat eşitliğini ve adaletli bir kaynak dağılımını da temin etmektedir.

Ayrıca, Gümrük Muhafaza personeli gümrüklü yer ve sahalarda kamu düzeninin bozulmasını önleyecek tedbirleri alarak buraların takip ve muhafazasını sağlamakta, gümrük kapılarında ve diğer gümrüklü yer ve sahalarda giriş ve çıkış yapan kişi, eşya ve taşıtların muhafazası ile gümrüğe sevk edilmesini sağlayarak gümrük işlemleri bitmeden buralardan çıkmalarını önlemektedir.

Malumları olduğu üzere, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 164 üncü maddesi,

“Adlî kolluk ve görevi

Madde 164 – (1) Adlî kolluk; 4.6.1937 tarihli ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanununun 8, 9 ve 12 nci maddeleri, 10.3.1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanununun 7 nci maddesi, 2.7.1993 tarihli ve 485 sayılı Gümrük Müsteşarlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesi ve 9.7.1982 tarihli ve 2692 sayılı Sahil Güvenlik Komutanlığı Kanununun 4 üncü maddesinde belirtilen soruşturma işlemlerini yapan güvenlik görevlilerini ifade eder.

 (2) Soruşturma işlemleri, Cumhuriyet savcısının emir ve talimatları doğrultusunda öncelikle adlî kolluğa yaptırılır. Adlî kolluk görevlileri, Cumhuriyet savcısının adlî görevlere ilişkin emirlerini yerine getirir.

(3) Adlî kolluk, adlî görevlerin haricindeki hizmetlerde, üstlerinin emrindedir.” hükümlerini amirdir.

Bu bağlamda, Gümrük Muhafaza personelinin bir kısmı aynı zamanda, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ile birlikte ülkemizdeki dört adli kolluk biriminden biri olarak da görev yapmaktadır. Söz konusu personel, Cumhuriyet savcısının adli görevlere ilişkin emirlerini yerine getirmektedir.

Adli kolluk personeli, 1/6/2005 tarihli ve 25832 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Adli Kolluk Yönetmeliğinin “Görev ve yetkiler” başlıklı 6 ncı maddesinde de belirtildiği üzere, maddi gerçeğin araştırılması ve adil bir yargılamanın yapılabilmesi için, Cumhuriyet savcısının emirleri doğrultusunda şüphelinin lehine veya aleyhine olan tüm delilleri, kanunda ön görülen koşullara uyarak toplamak, muhafaza altına almak ve bunları bir fezleke ile Cumhuriyet savcısına sunmakla yükümlüdür. Hukuka aykırı delil elde edildiğinin tespiti hâlinde, fezlekede bu hususa da yer verilir. Adlî kolluk görevlileri diğer soruşturma işlemlerini de aynı titizlikle yerine getirir.

Yukarıda ana hatlarıyla yer verilen görevlerin bir gereği de olarak Gümrük Muhafaza personeli ve üst amirleri silah kullanma ve taşıma haklarını haizdir. Bu kapsamda, Ticaret Bakanlığında görevli Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı, Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı, Gümrük Müdürü, Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürü, Gümrük Müdür Yardımcısı, Bölge Amiri, gümrük muhafaza hizmetlerini yürüten Gümrük ve Ticaret Denetmeni ile Denetmen Yardımcısı, Kısım Amiri ve Muhafaza Memuru genel kolluk kuvveti personeline tanınan silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisine sahiptir.

Ticaret Bakanlığı Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile birlikte, bahse konu personele zati demirbaş tabanca satışı öngörülmüştür. Söz konusu tabancaların, personelin memuriyet görevi süresince taşıyacağı, kullanmak zorunda olduğu, üçüncü kişilere satış, devir ve hibesinin yapılamayacağı, emeklilik suretiyle memuriyetten ayrılma durumunda envanter kaydından çıkarılarak personelin zati malı olacağı da hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda değinilen personelin emekli olmaları halinde sadece bir kısmı silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler için her türlü vergi, resim ve harçtan muaf durumundadır. Mezkûr yetkiye ast konumundaki personel sahip iken, personelin amiri konumunda unvana haiz personele bu hakkın tanınmadığı görülmektedir.

Bahse konu personel arasındaki eşitsizliğin giderilmesi ve çalışma barışının zedelenmemesi için ilgili mevzuatta değişiklik yapılarak bu durumun önüne geçilmesinde fayda bulunduğu değerlendirilmektedir.

İlaveten, Gümrük Muhafaza Teşkilatı personeli dışında, ülkemizde adli kolluk olarak görev yapan personelden 10 yıl görev yaptıktan sonra ayrılanların emeklilikte silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmaktadır. Benzer bir hakkında, Gümrük Muhafaza Teşkilatı personeline de tanınarak yaşanan eşitsizliğin giderilmesinde fayda bulunduğu düşünülmektedir.

1.   TANIMLAR

6136 sayılı Kanunda silah ya da ateşli silah tanımı yer almamakla birlikte, 1/6/1991 tarihli ve 20888 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 2’nci maddesinin;

(b) bendinde silah; uzaktan veya yakından canlıları öldürebilen, yaralayan, etkisiz bırakan, canlı organizmaları hasta eden, cansızları parçalayan veya yok eden, ruhsata tabi araç ve aletlerin tümü,

(e) bendinde ateşli silah; mermi çekirdeği veya saçma tabir edilen özel şekil ve nitelikteki maddeleri, barut gazı veya bu neviden patlayıcı ve itici güç ile uzak mesafelere kadar atabilen silahlar şeklinde tanımlanmaktadır.

Yine, aynı Yönetmeliğe göre taşıma ruhsatı “Ateşli silah taşımalarına izin verilen kişiler adına düzenlenen belgeyi”,

Bulundurma ruhsatı da “Ateşli silah bulundurmalarına izin verilen kişiler adına düzenlenen belgeyi” ifade etmektedir.

9/5/2020 tarihli ve 31122 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının;

(g) bendinde silah; Bakanlığın (Genel Müdürlük) envanterinde kayıtlı demirbaş tabanca ile Genel Müdürlükçe yurt içi ve yurt dışından satın alınacak tabancaları,

(ğ) bendinde zati demirbaş tabanca;  Bakanlığın (Genel Müdürlük) envanterinde kayıtlı devlet malı silah iken, bu Yönetmelik hükümleri gereği silah taşıma yetkisini haiz personele bedeli mukabili satışı yapılarak kayıt ve takip işlemleri Silah Takip Programında izlenilen, personelin memuriyet görevi süresince taşınmak ve kullanılmak zorunluluğu olan üçüncü kişilere satış, devir ve hibesi yapılamayan, emeklilik suretiyle memuriyetten ayrılma durumunda envanter kaydından çıkarılarak personelin zati malı olacak silahı şeklinde tanımlanmaktadır.

2.   TİCARET BAKANLIĞI PERSONELİNİN SİLAH TAŞIMA VE BULUNDURMA HAKKI

Bakanlık bünyesinde görev yapan personelden hangi ünvanların silah taşıma ve bulundurma hakkına sahip oldukları, 8/6/2011 tarihli ve 27958 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan 640 Sayılı Gümrük ve Ticaret Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 39’uncu maddesinde yer almaktaydı. Ancak, söz konusu KHK’nın ismi 9/7/2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 29’uncu maddesi ile “Gümrük Personeli ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” olarak revize edilmiş olup, yeni düzenleme ile birlikte mezkûr Kararnamenin birçok maddesi mülga edilmiştir. Fakat “Silah taşıma” başlıklı 39’uncu madde yeni Kararnamede de aynı şekilde yer almıştır. Bu bağlamda ilgili maddeye göre;

·     Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü,

·     Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü Genel Müdür Yardımcısı,

·     Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü Daire Başkanı,

·     Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürü,

·     Gümrük ve Ticaret Bölge Müdür Yardımcısı,

·     Gümrük Müdürü,

·     Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürü,

·     Gümrük Müdür Yardımcısı,

·     Gümrük Muhafaza Bölge Amiri,

·     Gümrük muhafaza hizmetlerini yürüten Gümrük ve Ticaret Denetmeni ile Gümrük ve Ticaret Denetmen Yardımcısı,

·     Gümrük Muhafaza Kısım Amiri ve Gümrük Muhafaza Memuru

Genel kolluk kuvveti personeline tanınan silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisine sahiptir. Bu personelin kullanacağı silah ve mühimmat Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğü tarafından temin edilmektedir. İlaveten, ilgili maddede silah taşıma, bulundurma ve genel hükümler çerçevesinde kullanmaya ilişkin usul ve esasların yönetmelikle düzenleneceği hüküm altına alınmıştır.

Yine, Bakanlık Makamının 23/5/2012 günlü 1031 sayılı Onayı ile yürürlüğe giren ve Bakanlığın silah taşımaya yetkili personelinin, silah taşıma, bulundurma ve kullanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Personelinin Silah Taşıma, Bulundurma ile Kullanım Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin “Silah taşımaya yetkili personel” başlıklı 4’üncü maddesi,

“(1) Gümrükler Muhafaza Genel Müdürü, Genel Müdür Yardımcısı, Daire Başkanı, Bölge Müdürü, Bölge Müdür Yardımcısı, Gümrük Müdürü, Gümrük Muhafaza Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürü, Gümrük Müdür Yardımcısı, Bölge Amiri, gümrük muhafaza hizmetlerim yürüten Gümrük ve Ticaret Denetmeni ile Denetmen Yardımcısı, Kısım Amiri ve Muhafaza Memuru genel kolluk kuvveti personeline tanınan silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisine sahiptir.

(2) Silah taşımaya yetkili personel, kendisine zimmetlenen silahı satamaz, başkasına geçici veya emanet olarak veremez.” hükümlerini amirdir.

Görüldüğü üzere, mezkûr maddeler doğrultusunda gerek taşra teşkilatında gerekse merkez teşkilatında görevli Gümrük Muhafaza personeli ile muhafaza birimlerinin merkez ve taşra teşkilatında görevli üst amirlerine silah taşıma, bulundurma ve kullanma yetkisi verilmiştir.

Bahse konu personel, 640 sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 21/3/2007 tarih ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ve 5271 sayılı Kanun hükümleri kapsamında, genel kolluk kuvveti personeline tanınan yetki çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde silah kullanma yetkisini haizdir. Türkiye Gümrük Bölgesi veya Gümrük Bölgesi ibaresi, 7/10/2009 tarihli ve 27369 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesine göre Türkiye Cumhuriyeti topraklarını, karasularını, iç sularını ve hava sahasını kapsayan Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesini ifade etmektedir.

Emniyet Genel Müdürlüğünün silah ruhsat hizmetlerindeki uygulamaları düzenlediği  ve 26/4/2023 tarihli ve 40347008-1010753- (32066) sayılı Bakanlık Oluru ile yürürlüğe giren “Silah İşlemleri Genelgesi”nin “Yivli-Setli Silahlar ve Ruhsat İşlemleri” başlıklı “İkinci Bölümü”nde yer alan “4.2.3.4. 91/1779 Sayılı Yönetmelik’in 8’inci Maddesinin Birinci Fıkrası (a) Bendi (4) Numaralı Alt Bendi Kapsamında” başlığı altında özel kanunlarına göre her zaman ve her yerde silah taşıma yetkisine sahip, yirmi bir yaşını doldurmuş görevlilere, harçsız ve görev süresi devamınca silah taşıma ruhsatı düzenleneceği hüküm altına alınmış olup, bu bağlamda yukarıda değinilen Bakanlığımız personeli ilgili başlık altında sayılan görevliler arasındadır.

7/11/2018 tarihli ve 30941 sayılı Resmi Gazete’de “7190 sayılı Gümrük Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” yayımlanmış olup, söz konusu Kanunun 19’uncu maddesinde, 6136 sayılı Kanunun ek 8’inci maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

“Cumhurbaşkanlığınca temin edilen tabanca ve mermiler Cumhurbaşkanlığı Koruma Hizmetleri Genel Müdürlüğündeki koruma personeline ve bunların amirlerine; Milli Savunma Bakanlığınca temin edilen tabanca ve mermiler, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesindeki subay, astsubay ve uzman erbaşlara; Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca temin edilen tabanca ve mermiler, kendi bünyelerindeki subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaşlara; Emniyet Genel Müdürlüğünce temin edilen tabanca ve mermiler, emniyet hizmetleri sınıfı personeline; Ticaret Bakanlığınca satın alınan tabanca ve mermiler, Ticaret Bakanlığının merkez ve taşra teşkilatında silah taşıma yetkisini haiz personele, görevlerinde kullanmak üzere bedeli mukabili zati demirbaş silah olarak satılır. Satılan silahların ayrılma, ihraç ve benzeri sebeplerle geri alınma usul ve esasları ile satılma şekil ve şartları, zayi, hasar, onarım, kadro standardı dışı bırakılması, eğitim ve görevde kullanılan mermilerin bedelli veya bedelsiz temini ve diğer hususlar çıkarılan yönetmeliklerle belirlenir.”

Malumları olduğu üzere, 17/3/1989 tarihli ve 20111 sayılı Resmi Gazete’de Emniyet Hizmetleri Sınıfı Personeline Görevlerinde Kullanılmak Üzere Bedeli Mukabili Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmelik; 8/5/2001 tarihli ve 24396 sayılı Resmi Gazete’de Türk Silahlı Kuvvetleri Personeline Görevlerinde Kullanılmak Üzere Bedeli Mukabili Zatî Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Bu bağlamda, 6136 sayılı Kanunda yapılan bu değişiklik ile Ticaret Bakanlığında da silah taşıma yetkisine sahip tüm unvanlara “zati demirbaş tabanca” satılması zorunlu hale getirilmiş olup, nitekim bu doğrultuda bir yönetmelik çıkarılması ihtiyacı hasıl olmuş ve Ticaret Bakanlığı Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır. Böylece, bütçe imkanlarıyla temin edilen silahların personel tarafından satın alınması ile tasarruf sağlanması ve diğer kolluk personeline tanınan haklardan muhafaza personelinin de istifade ettirilmesi sağlanmıştır.

Söz konusu Yönetmelik ile Ticaret Bakanlığınca satın alınan tabanca ve mermilerin silah taşıma yetkisini haiz personele görevlerinde kullanılmak üzere, bedeli mukabilinde zati demirbaş tabanca olarak satılması, bu tabancaların personelin görevi bırakması, devlet memurluğundan çıkarılması ve benzeri sebeplerle görevden ayrılmaları halinde geri alınması usul ve esasları ile satılma şekli ve şartları, zayi, hasar, onarım, kadro standardı dışına bırakılması, eğitim ve görevde kullanılan mermilerin bedelli veya bedelsiz temininin esas ve usulleri belirlenmiştir.

Mezkûr Yönetmeliğin kapsadığı personel Yönetmeliğin 3’üncü maddesinde yer aldığı üzere, “8/6/2011 tarihli ve 27958 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 640 sayılı Gümrük Personeli ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 39 uncu maddesinde sayılan ve silah taşıma yetkisini haiz olan Bakanlık personeli” olarak tanımlanmıştır. Bu kapsamda, 640 sayılı Gümrük Personeli ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 39’uncu maddesinde sayılan ve silah taşıma yetkisini haiz olan Bakanlık personeline zati demirbaş tabanca satışı ön görülmüştür.

Burada şu hususa da değinmek gerekir, Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünün tüm gümrük ve dış ticaret bölge müdürlüklerine dağıtımlı 27/7/2020 tarihli ve 56120283 sayılı yazısında da belirtildiği üzere, silah taşıma yetkisini haiz bir kadroda bulunmayıp 640 sayılı Kanun hükmünde Kararname’nin 39’uncu maddesinde belirtilen görevleri vekâleten veya tedviren görevlendirme suretiyle yürüten personele zati demirbaş tabanca satışının yapılmaması talimatlandırılmıştır.

3.   TİCARET BAKANLIĞI PERSONELİNİN EMEKLİ OLMASI DURUMUNDA SİLAH TAŞIMA VE BULUNDURMA HAKKI

Konu ile ilgili mevzuat incelendiğinde, makalenin ikinci başlığı altında yer alan personelin emekli olması durumunda silah taşıma ya da mesken veya iş yerinde bulundurma hakkının, 6136 sayılı Kanunun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinin (B) alt bendi (g) fıkrası uyarınca sadece,

· Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde Genel Müdür,

· Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde Genel Müdür Yardımcısı,

· Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde Daire Başkanı,

· Merkez ve taşra teşkilatında görevli Kaçakçılık ve İstihbarat Müdürü, Bölge Amiri, Kısım Amiri ve Gümrük Muhafaza Memuru

Ünvanlarından emekli olan personele tanındığı görülmektedir.

Konu ile ilgili Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmeliğinde yer alan maddeler ise şu şekildedir.

“Ruhsatlar

Madde 3- ..

Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendi kapsamına giren emekli kamu görevlilerine verilen silah taşıma ve bulundurma ruhsatları ile bu maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen kamu görevlilerine verilen silah bulundurma ruhsatları süre kaydına tabi tutulmaz. Ancak, bu şahısların silah taşıma ve bulundurma şartlarını koruyup korumadıkları hususu her beş yılda bir araştırılır.

Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentleri kapsamına giren kişilerin taşıyacakları veya bulunduracakları ateşli silahların taşınmasına veya bulundurulmasına yetki veren kayıt ve belgeler ile ruhsatlar harca tabi değildir.

..

Kamu görevlilerine verilecek taşıma ruhsatlarına ilişkin esaslar

Madde 6- ..

“Kanunun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentleri kapsamında olup, kanuni sınırlar içinde her yerde ve her zaman silah taşıma yetkisine sahip bulunanların, mevzuata uygun olarak edindikleri zati silahları kimlik belgesine işlenir. Kimlik belgesinde silah kaydına ait kısım yok ise, zati silahları için harçsız silah taşıma ruhsatı düzenlenir. Üzerine silah kaydı yapılan kimlik belgeleri silah taşıma ruhsatı yerine geçer.

..

Emekli kamu görevlileri

Madde 10- …

Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı, kaçakçılık ve istihbarat müdürü, bölge amiri, kısım amiri ve gümrük muhafaza memurlarına, …

ikamet ettikleri yer valiliğine müracaatları halinde, mevcut veya alacakları zati silahları için taşıma ruhsatı verilir.”

Yine, Silah İşlemleri Genelgesinin “4.4.3.6. 91/1779 Sayılı Yönetmelik’in 10’uncu Maddesinin Birinci Fıkrası (ı) Bendi Kapsamında” başlığı altında da,

“Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünde, genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı, kaçakçılık ve istihbarat müdürü, bölge amiri, kısım amiri, gümrük muhafaza memurluğu unvanlarından emekli olanlara, harçsız ve süresiz silah taşıma ruhsatı düzenlenir.” Hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, bu başlık altında yer verilen Bakanlığımız personeli emekli olduğunda silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler için her türlü vergi, resim ve harçtan muaf durumundadır.  

640 sayılı Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre Bakanlığımız kadrolarında silah kullanma yetkisine haiz olarak Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürü, Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdür Yardımcısı, Gümrük Müdürü ve Gümrük Müdür Yardımcısı unvanlarında çalışan personele emekli olmaları durumunda harç muafiyeti tanınmamıştır.

Bu düzenleme doğrultusunda, zorunlu satışın sonucu olarak emeklilikte tabanca mülkiyeti öngörülen personelin bir kısmı harç ödemekten muaf tutulurken, bu personelin amiri konumundaki diğer personel ise harç ödemek durumunda bırakılmaktadır.

6136 sayılı Kanuna ilişkin olarak, işbu çalışmada değinilecek diğer bir husus ise mezkûr Kanunun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinin (A) alt bendine yönelik olacaktır.

Mevcut düzenlemede,

“Madde 7 – Ateşli silahları ancak; (…)

4.         A) … Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrılan subay, astsubay ve uzman jandarmalar ile en az on yıl görev yapıp sözleşmelerinin uzatılmaması sonucu veya kendi isteğiyle Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrılan uzman erbaşlar ile en az on yıl görev yapmış olmak kaydıyla istifa etmek veya kurum değiştirmek suretiyle Emniyet Genel Müdürlüğünden ayrılan emniyet hizmetleri sınıfı personeli, …

emekli olanlar.

 ….ateşli silah taşıyabilirler veya bulundurabilirler.” denilmektedir.

İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrılan uzman erbaşlar ile en az on yıl görev yapmış olmak kaydıyla istifa etmek veya kurum değiştirmek suretiyle Emniyet Genel Müdürlüğünden ayrılan emniyet hizmetleri sınıfı personelin emekli olması durumunda silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeler her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmuştur.

Söz konusu düzenlemeye bakıldığında, Gümrük Muhafaza personeli hariç diğer adli kolluk birimlerinde görev yapan personelden 10 yıl görev yaptıktan sonra ayrılanlara emekli olmaları halinde silah taşıma veya bulundurmaya yetki veren belgelerinin her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu anlaşılmakta olup, yalnızca Gümrük Muhafaza personelinin söz konusu uygulamanın dışında tutulduğu görülmektedir.

Bu nedenle, bahse konu alt bentte değişiklik yapılarak, bent konusu kapsama gümrük muhafaza personelinin da dahil edilmesinde fayda bulunduğu değerlendirilmektedir.

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Malumları olduğu üzere, Gümrük Muhafaza personeli 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde de belirtildiği üzere,

– Kara ve demiryolu kapıları ile gümrük teşkilatı bulunan hava ve deniz limanlarında, serbest bölgeler, antrepolar ile gümrüklü yer ve sahalarda ve Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde gümrük muhafaza görevlerini yerine getirmek,

– Gümrüklü yer ve sahalarda kamu düzeninin bozulmasını önleyecek tedbirleri almak, buraların takip ve muhafazasını sağlamak, gerektiğinde müdahalede bulunarak durumu adli mercilere intikal ettirmek,

 – Deniz ve hava limanlarıyla kara sınırlarındaki gümrük kapılarında ve diğer gümrüklü yer ve sahalarda giriş ve çıkış yapan kişi, eşya ve taşıtların muhafazası ile gümrüğe sevk edilmesini sağlamak ve gümrük işlemleri bitirilmeden buralardan çıkmalarını önlemek,

– Yatlara ilişkin işlemlerin yürütülmesini sağlamak,

– Gümrüklü yer ve sahalarda münhasıran, Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde gerektiğinde ilgili kuruluşlarla iş birliği yapmak suretiyle kaçakçılığı önlemek, izlemek ve soruşturmak,

– Türkiye Cumhuriyeti Gümrük Bölgesinde kişi, eşya ve taşıtların kaçakçılıkla mücadele kapsamında takibini yapmak,

– Kaçakçılıkla mücadele için bilimsel yöntemler de kullanmak suretiyle bilgi toplayarak gerekli araştırma, soruşturma ve operasyonları yapmak, taşra teşkilatının yapacağı operasyonları koordine etmek, gerektiğinde taşra teşkilatı ile müşterek operasyon yapmak,

– Kaçakçılıkla mücadele amacıyla ulusal ve uluslararası kuruluşlarla iş birliği yapmak, bilgi değişiminde bulunmak, protokoller hazırlamak ve uygulamak, gerektiğinde müşterek operasyonlar yapmak,

– Kaçakçılıkla etkin mücadele etmek amacıyla ulusal ve uluslararası bilgi akışına dayalı veri tabanları oluşturmak, verileri işlemek, değerlendirmek ve risk analizi çerçevesinde kullanılabilecek nitelikte olanları ilgili birimlere iletmek,

– Adli kolluğa ilişkin olarak kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile verilen görevleri yapmak gibi görevleri ifa etmektedir.

Yine, 11/1/2022 tarihli ve 31716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı Taşra Teşkilatı Hakkında Yönetmelikte de yer aldığı üzere Gümrük muhafaza personeli aşağıdaki görevleri de icra etmektedir.

·    Gümrük muhafaza hizmetlerine ilişkin standart iş ve işlem süreçlerinin belirlenmesi, basitleştirilmesi ve olası problemlerin çözümü ile ilgili çalışmaları yapmak.

·    Silah ve mermilerle ilgili işlemleri yürütmek.

·    İkramiye dosyalarını hazırlamak, ilgili mercilere intikal ettirmek, takip ve arşiv işlemlerini yürütmek.

·    Kaçakçılıkla mücadelede kullanılan araç-gereç, teknik donanım ve dedektör köpeklerin belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kullanımını sağlamak ve ihtiyaçları belirlemek.

·    Mahkemeler, cumhuriyet savcılıkları, kolluk birimleri veya hukuk birimlerinden gelen kaçakçılık dava ve soruşturma dosyaları ile ilgili talepleri karşılamak ve Kaçak Eşyaya Mahsus Tespit Varakasına (KEMTV) ilişkin işlemleri yürütmek.

·    Gümrük muhafaza dışındaki kolluk kuvvetlerince yakalanan ve gümrüğe teslim edilen kaçak eşya, kaçak araç ve kaçak eşya naklinde kullanılan taşıta ilişkin dosya oluşturmak.

·    Kaçakçılık Bilgi Bankasına girilmiş kaçakçılık olaylarına ilişkin kayıtların güncellenmesi amacıyla, adli mercilerce verilmiş kesinleşmiş kararların tasdikli bir örneğini ilgili birime intikal ettirmek.

·    Gümrük ve gümrük muhafaza hizmetlerinin sürekli, etkin ve standartlara uygun şekilde yürütülmesini sağlamak ve denetlemek.

Gümrük muhafaza teşkilatı personeli ülke genelinde kaçakçılıkla mücadele görevini ifa ederken amiri ve memuru ile bir bütün olarak hizmet vermekte, özellikle kaçakçılıkla mücadele faaliyetlerini ve operasyonları sıralı amirlerin bilgisi ve koordinasyonunda yürütmektedir.

Bu bağlamda, Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürleri ve Bölge Müdür Yardımcıları ile Gümrük Müdürleri ve Müdür Yardımcıları muhafaza birimlerinin taşra teşkilatında üst amiri konumunda olup, bahse konu personelin zati demirbaş tabanca satın almak zorunda olmalarına rağmen, emrinde çalışan muhafaza personelinin aksine emeklilikte harç muafiyet hakları bulunmamaktadır.

6136 sayılı Kanunun 7’nci maddesi, Bakanlığımız kadroları arasındaki çalışma barışını olumsuz etkilemekte, ilaveten asta verilen bir haktan üstün yararlanamaması gibi bir fiili durumun yaşanmasına sebep olmaktadır.

Bu eşitsizliğin çözüme kavuşturulması, çalışma barışının tesisi ve aynı yetkiyi taşıyan personel arasında ayrım yaşanmamasının temin edilmesi amacıyla 6136 sayılı Kanunda bir değişiklik yapılmasında fayda bulunduğu düşünülmektedir.

Bu bağlamda, 6136 sayılı Kanunun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinin (B) alt bendi (g) fıkrasına “… Daire Başkanı” ibaresinden sonra gelmek üzere “taşra teşkilatında görevli Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürü, Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdür Yardımcısı, Gümrük Müdürü, Gümrük Müdür Yardımcısı” ibarelerinin eklenmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Mevcut durumda, 2025 yılı harç ücretleri incelendiğinde, Ankara Emniyet Genel Müdürlüğünün web sitesinde yer aldığı üzere (https://www.ankara.pol.tr/silahruhsat-harc-ucretleri)  silah bulundurma ruhsat ücreti 5 yıl için 25.282,70 TL, silah taşıma ruhsat ücreti 5 yıl için 79.002,00 TL, silah bulundurma ruhsat kart ücreti 1.100 TL, silah taşıma ruhsat kart ücreti 1.500 TL’dir. Bahse konu harç ücretleri her yıl ocak ayında Hazine ve Maliye bakanlığınca yeniden düzenlenmektedir.​ Çalışmamızda teklif edilen teklifin yürürlüğe girmesi halinde Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdürü, Gümrük ve Dış Ticaret Bölge Müdür Yardımcısı, Gümrük Müdürü, Gümrük Müdür Yardımcısı ünvanlarında görevli personelden emekli olacak personel sayısı düşünüldüğünde, mezkûr uygulamanın bütçeye fazla bir maliyet getirmeyeceği değerlendirilmektedir.

Yine, çalışmamızın 3’üncü başlığı altında da ayrıntılı belirtildiği gibi, 6136 sayılı Kanunun 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (4) numaralı bendinin (A) alt bendi doğrultusunda, Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrılan subay, astsubay ve uzman jandarmalar ile en az on yıl görev yapıp sözleşmelerinin uzatılmaması sonucu veya kendi isteğiyle Türk Silahlı Kuvvetleri, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından ayrılan uzman erbaşlar ile en az on yıl görev yapmış olmak kaydıyla istifa etmek veya kurum değiştirmek suretiyle Emniyet Genel Müdürlüğünden ayrılan emniyet hizmetleri sınıfı personeli emeklilikte silah taşımasına veya bulundurmasına yetki veren kayıt ve belgeleri her türlü vergi, resim ve harçtan muaf tutulmaktadır.

Bahse konu eşitsizliğin giderilmesi ve Gümrük Muhafaza personelinin de diğer tüm adli kolluk birimlerinde olduğu gibi söz konusu haktan istifade edebilmesini teminen, ilgili maddeye “ve Ticaret Bakanlığında silah kullanma yetkisini haiz bir unvanda en az on yıl görev yapmış olmak kaydıyla başka bir unvana atanan, kurum değiştiren veya istifa eden personel,” şeklinde bir ekleme yapılmasında fayda bulunduğu değerlendirilmektedir.

KAYNAKÇA

1)      10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun

2)      4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu

3)      7/11/2018 tarihli ve 30941 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “7190 sayılı Gümrük Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun

4)      10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi

5)      8/6/2011 tarihli ve 27958 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan 640 sayılı Gümrük Personeli ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

6)      1/6/1991 tarihli ve 20888 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Yönetmelik

7)      1/6/2005 tarihli ve 25832 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Adli Kolluk Yönetmeliği

8)      7/10/2009 tarihli ve 27369 sayılı (Mükerrer) Resmi Gazete’de yayımlanan Gümrük Yönetmeliği

9)      9/5/2020 tarihli ve 31122 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı Zati Demirbaş Tabanca Satışına Dair Yönetmelik

10)    11/1/2022 tarihli ve 31716 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ticaret Bakanlığı Taşra Teşkilatı Hakkında Yönetmelik

11)    Bakanlık Makamının 23/5/2012 günlü 1031 sayılı Onayı ile yürürlüğe giren Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Personelinin Silah Taşıma, Bulundurma ile Kullanım Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik

12)    Emniyet Genel Müdürlüğünün 26/4/2023 tarihli ve 40347008-1010753- (32066) sayılı Bakanlık Oluru ile yürürlüğe giren “Silah İşlemleri Genelgesi”

13)    Gümrükler Muhafaza Genel Müdürlüğünün 27/7/2020 tarihli ve 56120283 sayılı yazısı